تحصیلات گران‌تر می‌شود، اما بیشتر مردم راضی هستند: جوانان قزاقستان چگونه آموزش را ارزیابی کردند

جوانان قزاقستان به طور کلی از کیفیت آموزش راضی هستند، اما در پشت آمار، مشکلات سیستمی پنهان شده است - از خدمات گران قیمت گرفته تا کاهش علاقه به حرفه معلمی.

آموزش در قزاقستان آینه جامعه است. هم موفقیت‌ها و هم نقاط دردناک کشور در آن منعکس می‌شوند. گزارش تحلیلی جدید "جوانان قزاقستان" نشان می‌دهد که چگونه جوانان مدرسه، کالج و دانشگاه را می‌بینند - چه چیزی آنها را راضی می‌کند، چه چیزی آزارشان می‌دهد و چرا برخی شروع به درک تحصیل بیشتر به عنوان یک ضرورت می‌کنند تا یک مسیر به سوی آینده.

در مطلب پرتال رسانه‌ای کاروان – آمار کلیدی، روندها و تلاشی برای درک اینکه سیستم آموزشی قزاقستان به کجا می‌رود.

بر اساس گزارش تحلیلی "جوانان قزاقستان" در سال ۲۰۲۴، اکثریت جوانان به طور کلی از آموزش خود راضی هستند. ۷۶.۲٪ از پاسخ دهندگان اظهار داشتند که کیفیت دانش کسب شده آنها را راضی می‌کند: ۲۶.۳٪ - کاملاً، و ۴۹.۹٪ دیگر - "تا حدودی بله". با این حال، یک پنجم - ۲۰.۲٪ - به خلاف آن اعتراف کردند: ۱۴.۴٪ آموزش را "تا حدودی نامطلوب" و ۵.۸٪ را "کاملاً بد" ارزیابی کردند.

اگر عمیق‌تر نگاه کنیم، سطح رضایت بر اساس مقیاس ۱ تا ۵ امتیاز تعیین شد. نمرات بالا (۴-۵) نشان دهنده نظر مثبت و نمرات پایین (۱-۲) نشان دهنده نارضایتی بودند.

آموزش مدرسه

بالاترین سطح اعتماد را جوانان به معلمان مدرسه ابراز کردند - ۵۸.۵٪ به آنها ۴ یا ۵ امتیاز دادند. در جایگاه دوم کتابخانه‌ها (۵۶.۴٪) و در دسترس بودن کتاب‌های درسی به زبان قزاقی (۵۶٪) قرار دارند. همچنین جوانان قزاقستانی رفتار معلمان (۵۴.۱٪) و وضعیت بهداشتی مدارس (۴۹.۴٪) را مثبت ارزیابی کردند.

اما در لیست موضوعات مشکل‌ساز، وضعیت توالت‌های مدارس و نظافت ابتدایی قرار دارد: ۳۶.۱٪ از دانش‌آموزان پایین‌ترین امتیازات را به این مورد دادند. فعالیت‌های فوق برنامه (۳۹٪)، کمبود واکنش‌گرها و تجهیزات در کلاس‌های شیمی، زیست‌شناسی و فیزیک (۳۹.۵٪) و همچنین اینترنت ضعیف (۴۲.۳٪) نیز باعث نارضایتی شدند. ۲۹.۵٪ دیگر از پاسخ‌دهندگان از محدودیت‌ها در پوشیدن لباس مذهبی شکایت کردند.

کالج‌ها

در سیستم آموزش تخصصی متوسطه، مزایای اصلی - اساتید (۴۳٪ راضی) و کتابخانه‌ها (۴۲٪) هستند. اما میزان بورسیه تحصیلی مطلوب نبود - تقریباً ۲۰٪ از دانشجویان از آن شکایت کردند.

رعایت هنجارهای مذهبی نیز یک مشکل بود - ۱۷.۶٪ حداقل امتیازات را به این مورد دادند.

دانشگاه‌ها

در آموزش عالی معیارهای آشنا پیشرو هستند: کتابخانه‌های راحت (۴۶.۳٪)، اساتید قوی (۴۶.۱٪) و دسترسی به مواد آموزشی به زبان قزاقی (۴۱.۷٪).

با این حال، برای بسیاری از دانشجویان، شهریه (۳۲.۴٪ ارزیابی منفی)، بورسیه کم (۲۲.۲٪)، کمبود کمک هزینه (۲۱٪) و فساد در دانشگاه‌ها (۲۰.۷٪) بار سنگینی باقی می‌ماند.

هزینه آموزش چقدر است

هزینه‌های خانواده‌های قزاقستانی در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵ به طور متوسط ​​۱۳.۳ هزار تنگه برای هر خانوار بود - ۹.۷٪ بیشتر از سال قبل.

بیشترین هزینه را ساکنان آلماتی پرداخت می‌کنند - ۲۱.۴ هزار تنگه در هر سه ماهه، در مقایسه با ۱۷.۷ هزار تنگه در سال گذشته. در جایگاه دوم آستانه (۲۰.۹ هزار)، و پس از آن منطقه آکتوبه (۱۸ هزار) قرار دارد. حداقل هزینه‌ها در مناطق قزاقستان شرقی (۵.۹ هزار)، قزاقستان شمالی (۷ هزار) و جامبول (۸ هزار) است.

بیشتر هزینه‌ها مربوط به مهد کودک‌ها (۷.۵ هزار تنگه) است. پس از آن آموزش مدرسه و عالی (هر کدام ۱.۹ هزار)، آموزش غیررسمی (۵۵۴ تنگه)، دبستان (۴۵۱ تنگه)، کالج‌ها (۴۰۶ تنگه)، دوره‌های بزرگسالان و سایر هزینه‌ها (۶۱۲ تنگه) قرار دارند.

علاوه بر این، خانواده‌ها برای غذا (۲.۲ هزار تنگه)، اجاره مسکن برای دانشجویان (۱.۱ هزار)، معلم خصوصی (۷۰۳ تنگه)، لباس فرم مدرسه (۱۳۴ تنگه)، حمل و نقل (۱۳۰ تنگه) و کتاب‌های درسی (۲۸ تنگه) پرداخت می‌کنند. در نتیجه، کل هزینه‌ها به ۱۷.۶ هزار تنگه افزایش یافت، در حالی که یک سال پیش ۱۶.۹ هزار بود.

آموزش گران‌تر می‌شود

تا پایان سپتامبر ۲۰۲۵، خدمات آموزشی در مقایسه با سال قبل ۸.۱٪ گران‌تر شد. بیشترین افزایش قیمت‌ها در برنامه‌های آموزش متوسطه تکمیلی (۱۱.۹٪) و آموزش عالی (۱۰.۸٪) بود.

رهبران رشد - منطقه آتیراو (۱۶.۸٪+)، ترکستان (۱۴.۴٪+) و قزاقستان غربی (۱۴.۳٪+) هستند. کمترین افزایش قیمت آموزش در مناطق آکتوبه (۲.۴٪)، کیزیل‌اوردا (۲.۶٪) و اولیتاو (۴.۴٪) مشاهده شد.

کتاب‌ها و لوازم التحریر نیز بی‌تأثیر نماندند: به طور متوسط در سراسر کشور قیمت‌ها در طول سال ۴.۱٪ افزایش یافت. محسوس‌ترین جهش‌ها در مناطق آتیراو (۲۴.۴٪) و جتی‌سو (۱۷.۲٪) بود. اما در منطقه آلماتی حتی کاهش یافت - ۱.۲٪.

چه کسی تدریس می‌کند و با چه قیمتی

در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵، ۱.۲ میلیون نفر در بخش آموزش مشغول به کار بودند - ۲.۵٪ بیشتر از سال قبل. اما تعداد متخصصان جوان کمی کاهش یافت - ۲۰۰.۶ هزار در مقایسه با ۲۰۱.۷ هزار در سال گذشته. سهم جوانان (۱۶ تا ۲۸ سال) از ۱۶.۹٪ به ۱۶.۴٪ کاهش یافت.

بیشترین تعداد معلمان و کارکنان جوان در آلماتی (۲۷.۸ هزار)، منطقه ترکستان (۲۷.۲ هزار) و آلماتی (۱۸.۴ هزار) هستند. کمترین تعداد در اولیتاو (۱.۷ هزار)، پاولودار (۴.۱ هزار) و قزاقستان شرقی (۴.۲ هزار) است.

متوسط حقوق ماهانه در بخش آموزش در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵ به ۳۷۳.۸ هزار تنگه رسید - رشد ۷.۸٪ در سال. با این حال، به دلیل تورم، قدرت خرید کاهش یافته است: درآمد واقعی کارکنان ۳.۱٪ کاهش یافت.

این آمار چه چیزی را نشان می‌دهد

آمار تصویر جالبی را ترسیم می‌کند: جوانان قزاقستان به طور کلی از آموزش ناامید نیستند، اما شور و شوقی نیز ندارند. بلکه - با آرامش سیستم را همانطور که هست می‌پذیرند. در عین حال، در پشت ظاهر رضایت، خستگی از مشکلات قدیمی احساس می‌شود: مدارس شلوغ، بورسیه‌های ناچیز، اینترنت غیرقابل دسترس و پایگاه فنی ضعیف. یعنی نارضایتی اغلب نه به محتوای دانش، بلکه به جزئیات روزمره و سازمانی مربوط می‌شود که تجربه روزانه دانش‌آموز را شکل می‌دهند.

رشد هزینه‌ها برای آموزش و گران‌تر شدن خدمات - یک سیگنال جداگانه است. این همیشه نشانه پیشرفت نیست: خانواده‌ها بیشتر خرج می‌کنند، اما همیشه کیفیت بیشتری دریافت نمی‌کنند. افزایش شهریه و کاهش قدرت خرید معلمان می‌تواند نشان‌دهنده یک عدم تعادل سیستمی باشد - آموزش سریع‌تر از رشد درآمد خود کارکنان این حوزه گران‌تر می‌شود. چنین نسبتی به مرور زمان می‌تواند نابرابری اجتماعی را تشدید کند: آموزش خوب به یک تجمل تبدیل می‌شود، نه یک استاندارد.

 شاید نگران‌کننده‌ترین نکته در این آمار - کاهش سهم جوانان شاغل در بخش آموزش است. این می‌تواند نشان‌دهنده کاهش تدریجی علاقه به حرفه معلمی باشد. اگر متخصصان جوان به سایر صنایع روی آورند، آموزش در معرض خطر از دست دادن انرژی نوسازی قرار می‌گیرد که در عصر رقابت دیجیتال بسیار مورد نیاز است. شاید چالش اصلی در اینجا نهفته باشد - نه تنها آموزش نسل جدید، بلکه متقاعد کردن نسل جدید برای آموزش دیگران.

این گزارش تحلیلی  تصویری متفاوت از نظام آموزشی این کشور ارائه می‌دهد. در حالی که اکثریت جوانان (۷۶.۲٪) رضایت کلی خود را ابراز می‌کنند، داده‌های عمیق‌تر نشان‌دهنده شکافی بزرگ میان کیفیت محتوای آموزشی و زیرساخت‌های فیزیکی و مالی است. این تحلیل به بررسی ابعاد پنهان این آمار می‌پردازد.

رضایت بالای جوانان عمدتاً از دو منبع کلیدی نشأت می‌گیرد: معلمان و اساتید و دسترسی به کتابخانه‌ها. این نشان می‌دهد که هسته اصلی آموزش، یعنی انتقال دانش از طریق نیروی انسانی متخصص، همچنان مورد احترام و تقدیر است. جوانان برای تعامل انسانی و دانش معلمان خود ارزش قائل هستند.

اما این رضایت، مشکلات جدی در حوزه زیرساخت‌ها را پنهان می‌کند:

نارضایتی از وضعیت بهداشتی مدارس (توالت‌ها) و کمبود تجهیزات آزمایشگاهی نشان‌دهنده بی‌توجهی به نیازهای پایه‌ای است که بر تجربه روزانه دانش‌آموزان تأثیر مستقیم دارد.

اینترنت ضعیف (۴۲.۳٪ نارضایتی) در دنیای امروز یک نقص استراتژیک است. این مشکل نه تنها دسترسی به منابع جهانی را محدود می‌کند، بلکه دانش‌آموزان قزاقستانی را در رقابت با همسالان خود در سطح بین‌المللی در موضع ضعف قرار می‌دهد.

اشاره مکرر به "محدودیت در پوشیدن لباس مذهبی" در مدارس و کالج‌ها، بیانگر وجود یک تنش فرهنگی حل‌نشده در فضای آموزشی است که بخشی از جوانان را آزرده‌خاطر کرده است.

رشد هزینه‌های آموزش (افزایش ۹.۷٪ هزینه‌های خانوار و ۸.۱٪ نرخ خدمات آموزشی) در حالی رخ می‌دهد که قدرت خرید حقوق معلمان ۳.۱٪ کاهش یافته است. این روند چند پیامد خطرناک دارد:

وقتی هزینه تحصیل سریع‌تر از درآمد عمومی رشد می‌کند، آموزش باکیفیت به تدریج از یک حق عمومی به یک "کالای لوکس" تبدیل می‌شود. خانواده‌های کم‌درآمد برای تأمین هزینه‌ها، از مهدکودک گرفته تا دانشگاه، با چالش‌های جدی‌تری روبرو خواهند شد.

شهروندان پول بیشتری پرداخت می‌کنند، اما لزوماً خدمات بهتری دریافت نمی‌کنند. نارضایتی از امکانات فیزیکی و بورسیه‌های ناچیز نشان می‌دهد که این افزایش هزینه صرف بهبود تجربه دانشجویان و دانش‌آموزان نشده است.

وجود فساد در دانشگاه‌ها (۲۰.۷٪ نارضایتی) نه تنها یک مشکل اخلاقی است، بلکه یک هزینه پنهان برای دانشجویان و خانواده‌هایشان محسوب می‌شود.

نگران‌کننده‌ترین بخش گزارش، آمار مربوط به نیروی کار در آموزش است. کاهش سهم جوانان (۱۶ تا ۲۸ سال) در این بخش، حتی به میزان اندک (از ۱۶.۹٪ به ۱۶.۴٪)، یک زنگ خطر جدی است. این آمار در کنار کاهش قدرت خرید معلمان، نشان‌دهنده یک بحران جذابیت در حرفه معلمی است.

اگر جوانان بااستعداد و پرانرژی به دلیل حقوق پایین و شرایط نامناسب، این حرفه را انتخاب نکنند، نظام آموزشی در آینده با کمبود نیروی متخصص و بی‌انگیزه شدن کادر فعلی مواجه خواهد شد. این امر مستقیماً بر کیفیت نسل آینده تأثیر می‌گذارد.

حقوق پایین منجر به کاهش انگیزه، عدم نوآوری و روی آوردن معلمان به شغل‌های دوم می‌شود که این خود کیفیت تدریس را کاهش می‌دهد.

جمع‌بندی

این گزارش  نشان می‌دهد که نظام آموزشی این کشور بر روی یک پایه متمایز بنا شده است. رضایت ظاهری جوانان که بیشتر مدیون فداکاری و تخصص معلمان است، نمی‌تواند مشکلات عمیق سیستمی مانند فرسودگی زیرساخت‌ها، افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها و کاهش جذابیت حرفه معلمی را برای همیشه پنهان کند.

این آمار یک هشدار جدی برای سیاست‌گذاران است. ادامه این روند می‌تواند به افزایش شکاف طبقاتی، کاهش کیفیت علمی و از دست رفتن سرمایه انسانی منجر شود. چالش اصلی قزاقستان دیگر تنها آموزش دادن به نسل جدید نیست، بلکه ایجاد سیستمی است که در آن آموزش باکیفیت، مقرون‌به‌صرفه و قابل دسترس برای همه باشد و مهم‌تر از آن، متقاعد کردن بهترین‌های نسل جدید برای آموزش دادن به دیگران است. اگر این چالش‌ها نادیده گرفته شوند، رضایت فعلی جوانان ممکن است به سرخوردگی عمیق در آینده تبدیل شود.

آلماتی قزاقستان

منابع:

https://energyprom.kz/articles-ru/society-ru/dovolny-li-molodye-lyudi-obrazovaniem-v-kazahstane-spojler-daleko-ne-vse/

https://www.caravan.kz/society/kazhdyj-pjatyj-student-nedovolen-obrazovaniem-v-kazahstane-issledovanie/